ไม้กลายเป็นหิน ขนาดเล็ก

ไม้กลายเป็นหิน หรือ คนไทยโบราณเรียกว่า "คตไม้" เกิบขึ้นโดยวิถีทางธรรมชาติ มากกว่า พันล้านปี !!  

ไม้กลายเป็นหินชุดนี้ได้มาจากต้นแม่น้ำวัง พบโดยคนล่อนทองตามแม่น้ำ ส่วนใหญ่เป็นไม้สัก และบางก้อนมีเนื้อเป็นครอตซ์ไปแล้ว

โดยวิทยาศาสตร์ - ไม้กลายเป็นหิน หมายถึง ไม้ที่กลายสภาพไปเป็นหิน เกิดขึ้นได้เพราะมีสารละลายแร่แทรกซึมเข้าไปแทนที่เนื้อไม้โดยไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างและโครงสร้าง ทำให้ไม้กลายเป็นหินบางท่อนยังมีลายวงปี เสี้ยนไม้ หรือเปลือกไม้ที่ยังเห็นได้ชัด เพียงแต่เนื้อไม้นั้นกลายเป็นหิน ปัจจัยที่ทำให้เกิดไม้กลายเป็นหิน ประกอบด้วย 2 ปัจจัย คือ ภูเขาไฟและสภาพที่ชุ่มด้วยน้ำ ปัจจัยจากภูเขาไฟ : เกิดจากการทับถมของเถ้าถ่านภูเขาไฟ เพราะ เป็นบริเวณที่มีความพรุนและมีซิลิกา(SiO2)มาก ซิลิกาจะถูกเคลื่อนย้ายโดยน้ำใต้ดินและตกผลึกเป็นแร่ควอร์ตซ์แทนที่โมเลกุลในไม้ที่ฝังตัวอยู่ใต้เถ้าถ่านดังกล่าว ทำให้ไม้กลายเป็นหิน ปัจจัยจากสภาพที่ชุ่มด้วยน้ำ : เกิดจากการทับถมไม้ในบริเวณที่ชุ่มด้วยน้ำ เนื้อไม้จะค่อยๆ เกิดการผุพัง สารละลายในบริเวณดังกล่าว จะค่อยๆ ซึมซาบเข้าไปแทนที่โมเลกุลของเนื้อไม้ ทำให้ไม้กลายเป็นหิน ชั้นหินที่พบไม้กลายเป็นหินพบกระจายทั่วไป ส่วนมากพบในชั้นหินกรวดบริเวณผิวดิน ไม้กลายเป็นหินที่พบในประเทศไทย อยู่ใน 2 ช่วงอายุ คือในยุคเปอร์เมียนและยุคซีโนโซอิก - ยุคเปอร์เมียน (280 - 230 ล้านปีก่อน) พบไม้กลายเป็นหินที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย เป็นไม้สกุลปาล์ม - ยุคซีโนโซอิก (65ล้านปีก่อน - ปัจจุบัน) ไม้กลายเป็นหินส่วนมากที่พบจะมีอายุอยู่ในยุคนี้ เป็นไม้สกุลสมอ ไม้กลายเป็นหิน (อังกฤษ: petrified wood) คือซากดึกดำบรรพ์ของพืชประเภทหนึ่ง เกิดขึ้นจากท่อนไม้ถูกฝังกลบอยู่ใต้ผิวดินในสภาพที่ขาดออกซิเจนทำให้เนื้อไม้ไม่เน่าเปื่อย และถูกฝังแช่อยู่ในสารละลายซิลิก้าที่มีความเข้มข้นสูงเพียงพอ ในสภาพแวดล้อมที่ท่อนไม้และสารละลายซิลิก้าได้สัมผัสกับออกซิเจนเป็นบางช่วงเวลาทำให้สารละลายซิลิก้าตกตะกอนในรูปของซิลิก้าเจล สะสมตัวแทนที่ช่องว่างของเนื้อไม้ ด้วยระยะเวลาอาจเป็นร้อยปีทำให้ท่อนไม้กลายเป็นเนื้อหินโดยที่ยังรักษาโครงสร้างเนื้อไม้ดั้งเดิมเอาไว้ ด้วยระยะเวลานับเป็นหมื่นเป็นแสนปีหรือมากกว่านี้ ไม้กลายเป็นหินจะค่อยๆสูญเสียน้ำทีละน้อยและค่อยๆพัฒนาเป็นโอปอลที่มีสีสันสวยงามได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับมลทินซึ่งเป็นแร่ธาตุที่ปะปนอยู่ในเนื้อของซิลิก้าออกไซด์ ซึ่งแร่ธาตุต่างๆให้สีสันต่างๆกันไป เช่น คาร์บอน ให้ สีดำ โคบอลต์ ให้ สีเขียว/น้ำเงิน โครเมียม ให้ สีเขียว/น้ำเงิน ทองแดง ให้ สีเขียว/น้ำเงิน เหล็กออกไซด์ ให้ สีแดง/น้ำตาล/เหลือง แมงกานีส ให้ สีชมพู/ส้ม แมงกานีสออกไซด์ ให้ สีดำ/เหลือง